- ÖTV Uygulanan Ürünler Nelerdir?
- ÖTV'nin Amacı Nedir?
- ÖTV Oranları Nelerdir?
- ÖTV İndirimi Nedir? ÖTV İndiriminden Kimler Yararlanır?
- ÖTV Hesaplaması Nasıl Yapılır?
- Otomobillerde ÖTV ve KDV Hesaplaması
- Motosikletlerde ÖTV ve KDV Hesaplaması
- Otobüs, Midibüs ve Minibüslerde ÖTV ve KDV Hesaplaması
Özel Tüketim Vergisi ya da kısaltmasıyla bilinen ÖTV, bir ülkede tüketim mal ve hizmetlerine uygulanan özel bir vergi türüdür. Genellikle lüks ve özel tüketim amaçlı olan ürünleri kapsayan bu vergi, alkollü içecekler, tütün ürünleri, otomobiller gibi belirli ürün gruplarına uygulanır. ÖTV'nin temel amacı, hem devletin gelirini artırmak hem de belirli tüketim alışkanlıklarını düzenleyerek toplum sağlığını korumak ve çevresel etkileri kontrol altında tutmaktır. Miniyol olarak hazırladığımız bu yazıda, ÖTV'nin detaylarına ve otomobillerde uygulama alanlarına daha yakından bakarak, bu verginin ekonomi ve tüketim üzerindeki etkilerini anlamaya çalışacağız.
ÖTV Uygulanan Ürünler Nelerdir?
Özel tüketim vergisi içerisinde olan ürünler Gelirler İdaresi Başkanlığı tarafından belirlenir.
- Alkollü İçkiler: Bira, şarap, rakı, viski gibi alkollü içecekler ÖTV'ye tabidir.
- Tütün Ürünleri: Sigara ve diğer tütün ürünleri ÖTV kapsamındadır.
- Lüks Otomobiller: ÖTV, genellikle yüksek motor hacmi ve lüks özelliklere sahip otomobillere uygulanır.
- Lüks Harcamalar: Bazı lüks harcamalar ve tüketim malzemeleri de ÖTV'ye tabi olabilir. Örneğin, mücevherat, parfüm ve benzeri ürünler.
ÖTV'nin Amacı Nedir?
Özel Tüketim Vergisi'nin (ÖTV) temel amacı, belirli tüketim malları ve hizmetlerine özel bir vergi uygulayarak bir dizi hedefe ulaşmaktır. ÖTV'nin başlıca amaçları şunlardır:
- Gelir Sağlama: ÖTV, devlete ek gelir sağlamak amacıyla uygulanır. Lüks ve özel tüketim ürünlerine ek bir vergi getirilerek devlet bütçesine katkıda bulunulur.
- Tüketim Kontrolü: ÖTV, belirli ürünlerin tüketimini kontrol etmek ve sınırlamak amacıyla kullanılır. Özellikle sağlık açısından zararlı olan veya çevresel etkilere neden olan ürünlerin tüketimini azaltmak hedeflenir.
- Toplum Sağlığını Koruma: ÖTV, özellikle alkollü içkiler ve tütün ürünleri gibi sağlık açısından riskli olan maddelerin tüketimini sınırlayarak toplum sağlığını koruma amacını taşır.
- Çevresel Etkileri Kontrol Etme: ÖTV, çevre dostu olmayan ürünleri (örneğin, yüksek emisyonlu araçlar) ek bir vergi ile cezalandırarak çevresel etkileri kontrol altına almaya yönelik bir araç olarak kullanılabilir.
- Lüks Tüketimi Düzenleme: ÖTV, genellikle lüks otomobiller ve diğer lüks harcamalara ek bir maliyet getirerek, toplum içindeki gelir eşitsizliğini azaltma ve lüks tüketimi dengeleme amacını taşır.
ÖTV Oranları Nelerdir?
Araçlardaki KDV ve ÖTV hesaplamalarına ilişkin söylenmesi gereken ilk şey ÖTV oranlarının ilk değeri üzerinden, KDV oranlarının ise ÖTV’nin eklenmiş hali üzerinden belirlenmiş olmasıdır. 2023 yılında geçerli olan ÖTV oranları şu şekildedir:
- Motor silindir hacmi 1600 cm³’ü geçmeyen, matrahı 184 bin TL’ye kadar olan araçların ÖTV oranı %45
- Motor silindir hacmi 1600 cm³’ü geçmeyen, matrahı 184 bin TL ile 220 bin TL arası araçların ÖTV oranı %50
- Motor silindir hacmi 1600 cm³’ü geçmeyen, matrahı 220 bin TL ile 250 bin TL arası araçların ÖTV oranı %60
- Motor silindir hacmi 1600 cm³’ü geçmeyen, matrahı 250 bin TL ile 280 bin TL arası araçların ÖTV oranı %70
- Motor silindir hacmi 1600 cm³ ile 2000 cm³ arası, matrahı 228 bin TL’ye kadar araçların ÖTV oranı %130
- Motor silindir hacmi 1600 cm³ ile 2000 cm³ arası, matrahı 228 bin TL üzeri araçların ÖTV oranı %150
- 2000 cm³ üzeri motor silindir hacmi olan matrahında sınır olmayan araçların ÖTV oranı %220
ÖTV İndirimi Nedir? ÖTV İndiriminden Kimler Yararlanır?
Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) indirimi, genellikle belirli şartları sağlayan kişilere veya sektörlere geçici olarak uygulanan bir vergi avantajıdır. ÖTV indirimleri genellikle ekonomiyi teşvik etmek, belirli sektörleri desteklemek veya belirli koşulları sağlayan bireylere mali kolaylık sağlamak amacıyla yapılmaktadır. Genel olarak şu durumlarda ÖTV indirimi uygulanabilmektedir:
- Engellilere Yönelik İndirimler: Engelli bireylerin kullanımına yönelik araçlarda veya belirli mal ve hizmetlerde ÖTV indirimi uygulanabilir.
- Çevre Dostu Araçlara İndirim: Çevre dostu araçları teşvik etmek amacıyla, düşük emisyonlu veya elektrikli araçlara yönelik ÖTV indirimleri uygulanabilir.
- Belirli Dönemsel Teşvikler: Ekonomik teşvik veya canlandırma paketleri kapsamında, belirli bir dönemde belirli sektörlere veya mal/hizmetlere uygulanan geçici ÖTV indirimleri olabilir.
ÖTV Hesaplaması Nasıl Yapılır?
Araçlarda Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) hesaplaması, genellikle aracın vergi matrahı ve ÖTV oranı üzerinden gerçekleştirilir. Vergi matrahı, aracın vergiye tabi değeri olarak adlandırılabilir ve genellikle aracın fatura bedeli üzerinden belirlenir. ÖTV oranı ise ülkeden ülkeye değişebilir ve genellikle yüzde olarak ifade edilir.
Otomobillerde ÖTV ve KDV Hesaplaması
Silindir Hacmi | Vergisiz Satış Tutarı | ÖTV | KDV |
1600 cm³'e kadar | 184.000 TL'ye kadar | 45% | 20% |
1600 cm³'e kadar | 184.000 TL - 220.000 TL | 50% | 20% |
1600 cm³'e kadar | 220.000 TL - 250.000 TL | 60% | 20% |
1600 cm³'e kadar | 250.000 TL - 280.000 TL | 70% | 20% |
1600 cm³'e kadar | 280.000 TL üzeri | 80% | 20% |
1600 cm³ ile 2000 cm³ arası | 228.000 TL'ye kadar | 130% | 20% |
1600 cm³ ile 2000 cm³ arası | 228.000 TL üzeri | 150% | 20% |
2000 cm³ üzeri | Satış tutar sınırı yok | 220% | 20% |
Motosikletlerde ÖTV ve KDV Hesaplaması
Silindir Hacmi | ÖTV | KDV |
250 cm³'ü geçmeyen | 8% | 20% |
250 cm³'ü geçen | 37% | 20% |
Otobüs, Midibüs ve Minibüslerde ÖTV ve KDV Hesaplaması
Araç | ÖTV | KDV |
Otobüs | 1% | 20% |
| Midibüs | 4% | 20% |
Minibüs | 9% | 20% |
